Ve Sonra Mimarlık Rüyaya Daldı
And Then Architecture Falls Asleep

Çalışma Künyesi | Credits of Work Ece Duran
Proje Türü | Project Type Mimari Çizim | Architectural Drawing
Danışman | Advisor Aslıhan Şenel
Tamamlanma Yılı | Date Completed 2022
Ödüller | Awards Sergileme | Exhibition
Sergileme Yeri | Exhibition Space Bilsart, İstanbul

Ve Sonra Mimarlık Rüyaya Daldı projesi, mekânı sanal ortamın olanakları kapsamında ele alarak, gerçekliğe yerleşmeyi reddeden bir mimarlık için kişisel bir tasarım metodolojisi önerir. Mimarlığın gerçekliğe yerleşmeyi reddetmesi, çizimi mekân adına fiziksel deneyimi öncüleyen bir aracı olarak görmek yerine, yerleştiği sanal ortamın (kağıt, ekran vb.) kendi deneyimi özelinde özerk bir mekan olarak ele almak anlamına gelir. Çizim, yerleştiği sanal ortam neticesinde, mimarlığın fiziki yapısından farklı olarak birebir/dolaysız bir deneyim içermez. Bu bakış açısı itibariyle sanal, gerçeğin içinde olmakla değil onun dışına çıkmakla ilgilenir. Elizabeth Grosz’un bahsettiği haliyle dışarıda olmak, içerdeyken görülemeyeni görmeye, hiçbir mesafe tanımayan içine gömülmüş olma durumunun dolaysızlığından kurtulmaya izin verir. Dolayısıyla araştırma boyunca sanalın mimarlık adına tartışılan potansiyeli, mimariyi fiziksel gerçekliğe yaklaştırmak üzerine değil, gerçekliğin içinde varolamayanı görünür kılabilecek bir alana sahip olmasında yatar. Bu doğrultuda, çizimi fiziki mekânın uydusu olarak görmek yerine, yerleştiği sanal ortam kapsamında özerk bir mekân olarak değerlendirerek tasarlayabilmek adına, mimari tasarımın gerçeği yansıtmaya yönelen rasyonel aracılarından farklı bir düzeneğe ihtiyaç vardır. Rüyalar burada, mekânı aktüelliğin yanında sanal çokluklar sunma olasılığı üzerinden düşünerek, onu bilinen ve görünenden başkalaşmaya doğru yönlendiren bir tasarlama yöntemi geliştirmek adına bir yol haritası olarak çalışır. 

Mimarlığın rüyaya dalması, mekânın gerçekliğin fiziksel kısıtlamaları ve bilincin sahip olduğu tanıdık ve evcilleşmiş senaryolarının dışına çıkması, Helene Cixous’nun bahsettiği gibi yatağın altına inerek, saklı arzu ve korkuların peşine düşmesi anlamına gelir. Rüyalar, çalışma kapsamında, mekânı hali hazırda pratik ihtiyaçlara, işleve, denetimciliğe, sınırlara, tanımlara, düzene sokmaya çalışan aklı uyutarak, mekân yapma eylemini bilinçdışının kendine özgü yaratıcı olanaklarına açmayı amaçlar. Bu nedenle çalışma adına rüyaya dalmak, gerçekliğe gözlerini yummayı değil, gerçekliğin arkasındakine bakmayı, olanın ötesinde mekâna dair yeni bir olasılığı keşfetmeyi öncüler.

Tasarımın sanal oluşlar üzerinden yeniden ele alınması, mimarlığın donmuş ve katılaşmış liflerini ıslatmayı, buharlaştırmayı, parçalarına ayırmayı gerektirir. Belki de mimar tam bu noktada Medusa’nın gözlerine bakmak yerine, tıpkı Perseus gibi bakışını dolaylı bir görüntüye, bir aynanın yakaladığı imgeye çevirir ve taşlaşmaktan özgürleşir. Gerçekliğin ışık geçirmez devinimsizliğinden ve ağrılığından, kalıcılık ve mükemmelliğin auralarından kurtulan mimar, sanalın, hafifliğin, yansımaların, uçuculuğun ve değişkenliğin içinde sonunda mekâna dair kişisel dışavurumlarını takip edebileceği bir aralık bulup kendini rüyaya doğru bırakır.

The Architecture Falls Asleep proposes a personal design methodology for an architecture that rejects settling into reality by approaching space within the possibilities of the virtual realm. Architecture’s rejection of settling into reality means considering the medium in which it resides, such as paper or screen, as an autonomous space of its own, rather than approaching drawing as a tool primarily for the physical experience of space. The virtual realm in which drawing exists does not provide a direct, one-to-one experience like the physical structure of architecture. From this perspective, virtuality is not about being inside reality but rather about stepping outside of it. As Elizabet Grosz suggests, being outside allows for seeing the unseen, escaping the immediacy of being immersed without any distance. Therefore, the potential of the virtual, as discussed in relation to architecture, lies in its ability to open up a space for what cannot exist in reality. In this regard, a different approach is required to consider architectural drawing as an autonomous space within the virtual realm, rather than a mere extension of physical space, which reflects reality through rational means. Here, dreams serve as a guidance for developing a design methodology that redirects space towards transformation, offering possibilities of virtual multiplicities alongside actuality.

Architecture falling asleep means stepping outside the physical constraints of reality and venturing beyond the familiar and domesticated scenarios of consciousness, as Hélène Cixous suggests, by going under the bed and pursuing hidden desires and fears. Within the framework of this project, dreams strive to awaken the process of space creation by transcending the rational mind, which seeks to confine space within practical necessities, functionality, control, limitations, definitions, and order. Instead, it invites the exploration of the unique creative potentials that lie within the realm of the subconscious. Therefore, falling asleep in this context is not about closing one’s eyes to reality but about looking beyond what is present, discovering new possibilities for space that exist beyond the known.

Reconsidering design through virtual constructs requires wetting, vaporizing, and breaking apart the frozen and solidified fibers of architecture. Perhaps at this very point, the architects, like Perseus, diverts their gaze from Medusa’s eyes and liberates themselves by turning their vision towards an indirect image captured by a mirror, escaping from being petrified. Freed from the immobility and heaviness of reality and the auras of permanence and perfection, the architect immerses oneself in the realm of the virtual, lightness, reflections, transience, and variability, ultimately following their subjective expressions regarding space into the realm of dreams.